3-9 KASIM ORGAN BAĞIŞI HAFTASI
Ülkemizde 20 binden fazla kişi, bağışlanacak organlarla can bulmayı bekliyor. Organ bağışının hayat kurtardığını unutmayın…
YEPYENİ BİR HAYAT: ORGAN BAĞIŞI
Tedavisi sadece organ ve doku nakli ile mümkün olan hastalıklar, tüm dünyanın olduğu gibi, Türkiye’nin de önemli sağlık sorunlarının başında geliyor. Ülkemizde her geçen gün, organ ve doku nakli bekleyen hasta sayısı artıyor. Özellikle kalp ve karaciğer nakli bekleyen hastalar uygun organ bulunamaması nedeniyle hayatlarını kaybediyor. Siz de organ bağışlayarak “yeni bir hayat” verebilirsiniz.
Hem böbrek hem karaciğer bekleyen pek çok hasta olmasına rağmen nakil yapılan hasta sayısı çok düşük. Sebebi ise, Türkiye’de organ bağışının yeterli düzeyde olmaması. Bu nedenle pek çok hasta nakil sırası beklerken hayatını kaybedebiliyor. Oysa organ bağışının yaygınlaşması ile binlerce kişi “yeni bir hayata merhaba” diyebilir…
ORGAN BAĞIŞI NEDİR?
Sağlıklı bir kişinin ya da beyin ölümü gerçekleşmiş bir hastanın organının/organlarının, organ yetmezliği yaşayan bir kişiye nakledilmek üzere bağışlanmasıdır.
ORGAN BAĞIŞI NASIL YAPILIYOR?
İki türlü organ bağışı yapılabiliyor;
1. Beyin ölümü gerçekleşmiş vericiden organ bağışı:
Ölüm sonrası organlarını kullanmak kaydıyla kişi, kendi rızasıyla organlarını bağışlayabiliyor. Beyin ölümü gerçekleştikten sonra organları, nakil ihtiyacı olan hastalara naklediliyor. Kişi, yaşarken organ bağışı yapmamış ise, beyin ölümü gerçekleştikten sonra vasileri de yakınlarının organlarını bağışlayabiliyorlar.
2. Canlı vericiden organ bağışı:
Verici vücutta iki tane olan organlardan birini (böbrek) ya da bir organın bölümünü (karaciğer) akrabalarından birine bağışlayabiliyor. Bunun için bağış yapan kişide “tam sağlıklı olma” koşulu aranıyor. Öncelikle vericiye sağlık kontrolü yapılıyor. Böbrek ya da karaciğer veren kişinin sağlığına zarar gelmeyeceğinden emin olunduğunda nakil için organ alınıyor.
ORGAN BAĞIŞI YAPACAK KİŞİLERDE HANGİ KOŞULLAR ARANIYOR?
– Özgür iradesi ile bağış yapması
– Alıcının 4. dereceye kadar akrabası olması
– Herhangi bir sağlık sorunu bulunmaması
– 2238 sayılı yasaya göre 18 yaşından büyük ve mümeyyiz (karar verme yetisine sahip) olan herkes organlarının tamamını veya bir bölümünü bağışlayabiliyor.
BEYİN ÖLÜMÜ NEDİR?
Beyin ölümü; tüm beyin, beyincik ve hayati merkezlerin yer aldığı beyin sapı denilen özel beyin bölgesinin fonksiyonlarının geri dönülmez şekilde kaybolduğu ve mutlak ölümle sonuçlanan bir süreç. Beyin ölümü kavramı ile koma, bitkisel hayat ifadeleri karıştırılmamalı. Koma ve bitkisel hayat tanısı konulan hastalarda bazı beyin fonksiyonları çalışıyor. Hasta tıbbi destek ile yaşamını yıllarca devam ettirebiliyor. Beyin ölümünde ise hastaya ne kadar tıbbi destek sağlanırsa sağlansın yaşaması mümkün olmuyor.
Beyin ölümü tanısı, organ nakli ekibinden bağımsız, 4 sorumlu anabilim dalının (nöroloji, nöroşirürji, kardiyoloji ve anestezi-reanimasyon) uzman doktorlarının yaptığı muayene ve testler sonucunda konuluyor.
BAĞIŞLANAN ORGANLAR KİME NAKLEDİLİYOR?
T.C. Sağlık Bakanlığı’na bağlı Ulusal Organ ve Doku Bilgi Sistemi’nde kayıtlı organ bekleyen hastalara naklediliyor. Hastalar öncelikle kan grubu uyumuna daha sonra da doku grubu uyumuna göre belirleniyor. Kan ve doku uyumunun yanı sıra hastanın tıbbi aciliyet durumu göz önünde bulunduruluyor.
ORGAN BAĞIŞININ DİNİ YÖNDEN SAKINCASI VAR MI?
Büyük dinlerin çoğu organ bağışını onaylıyor ve destekliyor. Diyanet İşleri Başkanlığı Din İşleri Yüksek Kurulu 6.3.1980 tarih ve 396 sayılı kararı ile organ naklinin caiz olduğunu açıkladı. Bu kararda; Kuran-ı Kerim’de Maide Suresi 32. ayette “Kim bir insana hayat verirse o, tüm insanlara hayat vermişcesine sevap kazanır” ifadesi yer alıyor.
ORGAN BAĞIŞI NEREDE YAPILABİLİYOR?
– Organ nakli yapan merkezler
– Hastaneler
– Organ nakli ile ilgilenen vakıf, dernek vb. kuruluşlar
Bağışta bulunmak için Organ Bağışı Belgesini iki tanık ve doktor onayı sonrası imzalamak yeterli. Bağışlanmış olan organın uygunluğu, organ bağışlayan kişide beyin ölümü gerçekleştikten sonra araştırılıyor.
NAKİL YAPILABİLEN ORGANLAR
– Kalp
– Karaciğer
– Böbrek
– Akciğer
– Pankreas
– İnce bağırsak
– Dokular
– Kornea
– Kemik iliği
– Tendon
– Kalp Kapağı
– Deri
– Kemik